บุคคลที่มีความบกพร่องทางด้านร่างกาย หรือสุขภาพ   

หมายถึง    บุคคลที่มีอวัยวะไม่สมส่วน  อวัยวะส่วนใดส่วนหนึ่งหรือหลายส่วนขาดหายไป      กระดูกและกล้ามเนื้อพิการเจ็บป่วยเรื้อรังรุนแรงมีความพิการของระบบประสาท  มีความลำบากในการเคลื่อนไหว   ซึ่งอุปสรรคต่อการศึกษาในสภาพปกติ
                    สาเหตุของความบกพร่องทางร่างกาย หรือสุขภาพ

               สาเหตุที่ทำให้เกิดความบกพร่องทางร่างกายหรือสุขภาพมีได้ตั้งแต่ระยะก่อนคลอดขณะคลอด และเกิดขึ้นในภายหลัง  ความบกพร่องทางร่างกายหรือสุขภาพตั้งแต่แรกเกิด  มักมีสาเหตุต่างๆ ดังต่อไปนี้
                  1. ระหว่างมารดาตั้งครรภ์    เป็นช่วงที่ทารกในครรภ์กำลังมีการพัฒนาโครงสร้างของร่างกาย และอวัยวะต่างๆ   โดยเฉพาะอย่างยิ่งคือช่วง  3  เดือนแรก    ถ้ามีความผิดปกติของการตั้งครรภ์ระยะนี้    อาจทำให้ทารกที่คลอดออกมามีความพิการได้       ตัวอย่างได้แก่มารดาเป็นหัดเยอรมัน  หรือมีประวัติการใช้ยา  หรือรักษาด้วยยา สูบบุหรี่  หรือติดเหล้า   มารดาเป็นโรคเบาหวาน  มารดาได้รับบาดเจ็บหรือการกระทบกระแทกที่หน้าท้อง  มารดาได้รับแสงกัมมันต-รังสีหรือสารพิษที่เป็นอันตรายต่อการเติบโตของเด็ก  หรือภาวะทุโภชนาการ     ทำให้ขาดสารอาหาร
                  2. โรคทางพันธุกรรม  มีการถ่ายทอดความผิดปกติทางสายเลือด  เด็กในครรภ์อาจดิ้นไม่แรง หรือไม่ดิ้น  เนื่องจากมีความผิดปกติทางร่างกาย    เช่น   มีภาวะโรคไขสันหลังฝ่อ  หรือหรือเป็นโรคข้อติดยึด   หรือเป็นอัมพาตของขาเนื่องจากมีความผิดปกติของการสร้างกระดูก หลังที่มาห่อหุ้มไขสันหลังในระดับสูง    เด็กอาจเป็นโรคกระดูกอ่อนหักง่าย  หรือโรคกล้าม  เนื้อพิการ
                 3. ความผิดปกติระหว่างคลอดหรือหลังคลอด    ภาวะแทรกซ้อนระหว่างคลอด    เช่นคลอดยาก  คลอดโดยการใช้เครื่องมือ  หรือผ่าตัดคลอด  คลอดท่าก้น  คลอดก่อนกำหนด หรือคลอดหลังกำหนด  เด็กมีปัญหาเรื่องการหายใจหลังคลอดหรืออาจมีเลือดออกในสมองทำให้มีความผิดปกติของสมอง     เด็กอาจแสดงอาการหายใจลำบาก     ตัวอ่อนปวกเปียก   ไม่กลืนนม  อาการชัก  หรือซึม  เด็กที่คลอดก่อนกำหนด  หรือมีนํ้าหนักตัวน้อยเป็นสาเหตุของสมองพิการชนิดเกร็งได้  (Cerebral palsy)   ส่วนเด็กที่มีนํ้าหนักตัวมาก    อาจได้รับอันตรายระหว่างคลอดทำให้เกิดการบาดเจ็บต่อสมอง  และไขสันหลัง   หรือกลุ่มเส้นประสาทเบรเคียล       (Brachial Plexus  Injury)  เด็กที่มีอาการตัวเหลือง     หลังคลอดอาจทำให้พิการชนิดเคลื่อนไหวผิดปกติ
                    สาเหตุที่ทำให้เกิดความบกพร่องทางร่างกายหรือสุขภาพภายหลัง ได้แก่  อุบัติเหตุก่อให้เกิดอันตรายต่อสมอง ไขสันหลัง  และแขนขา  เช่น   อุบัติเหตุจากการจราจร  การตกจากที่สูง  การถูกทำร้าย  ภาวะถูกไฟไหม้  หรือนํ้าร้อนลวก  ภาวะการอักเสบหรือติดเชื้อของสมอง เยื่อหุ้มสมอง ไขสันหลังเนื้องอกของสมองและไขสันหลังหรือกระดูก โรคข้ออักเสบ รูมาตอยด์ โรคเลือด  ทำให้มีเลือดออกในข้อใหญ่ๆ  ก่อให้เกิดความพิการได

ลักษณะโรคหรือสภาวะที่ทำให้เกิดความบกพร่องทางร่างกายหรือสุขภาพ

                     1. ซีรีบรัล พัลซี (Cerebral Palsy) หรือกลุ่มสมองพิการ  เป็นสภาวะความผิดปกติของท่าทางและการเคลื่อนไหว     ซึ่งเกิดจากพยาธิสภาพในสมอง   ในช่วงที่สมองกำลังเจริญเติบโตภายใน 8 ปีแรก   แต่ถ้าเด็กมีความพิการทางสมองหลังช่วงอายุนี้  จะไม่เรียกว่า  Cerebral Palsyเด็กจะมีความผิดปกติของทางการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อปาก   แก้ม   ลิ้น   ใบหน้า  แขน  ขา มีการพัฒนาของปฏิกริยาตอบสนองต่างๆ    ของร่างกายผิดปกติไม่เป็นตามวัย    และมีปฏิกริยาตอบสนอนต่อการกระตุ้น  เอ็นหรือกล้ามเนื้อผิดปกติ  ทำให้มีกล้ามเนื้อหดสั้น  และดึงให้ข้ออยู่ ในลักษณะงอหรือผิดรูป  แบ่งเป็นกลุ่มใหญ่ได้  2 กลุ่ม  คือ
        1.1 กลุ่มเกร็ง (Spastic) เด็กมีกล้ามเนื้อเกร็ง  เคลื่อนไหวได้ช้า  ขาอาจมีมากกว่าแขน  หรือมีความผิดปกติครึ่งซีก  หรือผิดปกติทั้งตัว  ทำให้ควบคุมกล้ามเนื้อ คอ ลำตัว และแขน ขาไม่ได้
        1.2  กลุ่มเคลื่อนไหวผิดปกติ (Dystonia) เด็กไม่สามารถควบคุมให้อยู่นิ่งๆ ได้
 จะมีการแสดงสีหน้า  คอบิด  แขนงอ  หรือเหยียดเปะปะ  ทั้งพูดลำบาก กลืนลำบาก  อาจมีการกระตุกอย่างรวดเร็ว  คล้ายอาการขว้างลูกบอล เด็กสมองพิการ (Cerebral Palsy) มักมีปัญหาทางสายตา  หรือการได้ยินร่วมด้วย และ อาจมีปัญหาในการสื่อความหมาย   เด็กจำนวนหนึ่งอาจมีระดับสติปัญญาตํ่า

                        2. กลุ่มที่มีความผิดปกติที่ไขสันหลัง
                                    กลุ่มแรก  ได้แก่   กลุ่มที่มีความผิดปกติระหว่าง   การพัฒนาร่างกายในครรภ์กระดูกสันหลังที่ห่อหุ้มไขสันหลังไม่เชื่อมติดกัน ทำให้มีการดึงรั้งของประสาทไขสันหลัง  บางครั้งมีนํ้าในสมองเพิ่มด้วย  เด็กจะมีอาการขาอ่อนแรง ไม่มีความ
 รู้สึก  และควบคุมการขับถ่ายอุจจาระหรือปัสสาวะไม่ได้
                                    กลุ่มที่ 2 เกิดภายหลังจากอุบัติเหตุต่อกระดูกสันหลัง และไขสันหลัง  ได้แก่อุบัติเหตุทางรถยนต์  ถูกยิง  ถูกแทง  ตกจากที่สูง  หรือการติดเชื้อในไขสันหลังหรือการติดเชื้อในไขสันหลัง   ความรุนแรงขึ้นอยู่กับระดับที่ได้รับบาดเจ็บ  ถ้า
เกิดในระดับที่สูงมาก    ก็จะมีอาการอัมพาตของแขน และลำตัวร่วมด้วย  การที่กล้ามเนื้อลำตัวอ่อนแรง ก็จะทำให้กระดูกสันหลังคด และกล้ามเนื้อที่เป็นอัมพาตมักมีอาการเกร็ง กระตุก  เด็กทั้ง 2 กลุ่มนี้มีความเสี่ยงต่อการเกิดแผลกดทับ และการสูญเสียหน้าที่การทำงานของไต ทำให้ไตวายได้
                        3. กลุ่มแขนขาขาด  อาจเป็นแต่กำเนิด หรือจากอุบัติเหตุ หรือเป็นมะเร็งของกระดูกทำให้สูญเสียแขนขาภายหลัง
                        4. โรคโปลิโอ  เกิดจากการติดเชื้อไวรัสโปลิโอที่ไขสันหลังทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแรงเป็นอัมพาต    โดยประสาทรับความรู้สึกยังเป็นปกติ   อาการกล้ามเนื้ออ่อนแรง   เกิดขึ้นกระจัดกระจายไม่เป็นเฉพาะแขนขาข้างใดข้างหนึ่ง  อาจมีกล้ามเนื้อลำตัวเป็นอัมพาตด้วย กล้ามเนื้อที่อ่อนแรงจะถูกกล้ามเนื้อที่แข็งแรงกว่าดึงให้ข้อผิดรูป  ทำให้มีกระดูกสันหลังคด  ขาโก่ง  เท้าบิดแขนขายาวไม่เท่ากัน  เป็นต้น
                        5. ความพิการอื่นๆ ได้แก่ โรคทางพันธุกรรม ข้ออักเสบ ข้อติดยึด กระดูกสันหลังฝ่อ กล้ามเนื้อพิการ โรคกระดูกเปราะบาง  เป็นต้น

                                          ความต้องการพิเศษ
                     บุคคลที่มีความบกพร่องทางร่างกาย หรือสุขภาพ        มีข้อจำกัดในการเคลื่อนไหว  ได้แก่   การนั่ง  การยืน  การนอน   และการเดิน    เป็นต้น    ดังนั้นบุคคลที่มีความบกพร่องทางร่างกายหรือสุขภาพ  จึงมีความจำเป็นต้องได้รับการช่วยเหลือด้านต่างๆ       เพื่อช่วยให้สามารถ เคลื่อนไหว เดินทาง หรือประกอบกิจกรรมได้ใกล้เคียงกับคนทั่วไปให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้
                    1. บริการรักษา และพยาบาล       บุคคลที่มีความบกพร่องทางร่างกาย หรือสุขภาพ ใหญ่จำเป็นต้องได้รับการรักษาเป็นระยะๆ   เช่น  การรับประทานยา  การผ่าตัดเพื่อรักษาและ ปรับแก้ความพิการ   การรักษาแผลกดทับ   และโรคแทรกซ้อนซึ่งเกิดจากเคลื่อนไหวได้จำกัดรวมถึงการส่งเสริมสุขภาพทั่วไป   เป็นต้น
                    2. บริการฟื้นฟูสมรรถภาพ       โดยทั่วไปบุคคลที่มีความบกพร่องทางร่างกายหรือสุขภาพ      จำเป็นต้องได้รับการฟื้นฟูสมรรถภาพตั้งแต่แรกเกิด  หรือแรกพบความพิการ  และต้องได้รับบริการฟื้นฟูสมรรถภาพอย่างต่อเนื่อง     เพื่อให้สามารถพัฒนาการเคลื่อนไหวการเดินทาง หรือประกอบกิจกรรมต่างๆ ได้ด้วยตนเอง   ได้แก่  บริการฝึกการนั่ง  ยืน  ทรงตัวเดิน   ฝึกการช่วยเหลือตนเองในการประกอบกิจวัตรประจำวัน   อาทิเช่น   รับประทานอาหารแปรงฟัน  อาบนํ้า  ขับถ่าย  แต่งตัว  เป็นต้น     ฝึกการใช้มือประสานกับสายตา  ฝึกการหยิบจับสิ่งของ  ฝึกทักษะสังคม      เพื่อให้สามารถดำเนินชีวิตในสังคมได้อย่างเหมาะสม  มีสุขภาพกาย และสุขภาพจิตดี  และเป็นที่ยอมรับของคนทั่วไป รวมทั้งการฝึกอาชีพ  เป็นต้น
                    3. สิ่งอำนวยความสะดวก
                       3.1 กายอุปกรณ์ และเครื่องช่วยคนพิการ  บุคคลที่มีความบกพร่องทางร่างกาย หรือสุขภาพต้องการกายอุปกรณ์  และเครื่องช่วยคนพิการที่สอดคล้องกับความต้องการของต่ละคนเช่น   เหล็กประคองขา   แขนเทียม   เฝือกตามมือ   รองเท้าพิเศษ    เครื่องช่วยเดิน  ไม้คํ้ายัน  และเก้าอี้ล้อ  เป็นต้น
                       3.2 การปรับสภาพสิ่งแวดล้อม      บุคคลที่มีความบกพร่องทางร่างกาย หรือสุขภาพสามารถเคลื่อนไหว  เดินทาง  หรือประกอบกิจกรรมได้      โดยใช้กายอุปกรณ์ หรือเครื่องช่วย คนพิการ    แต่บุคคลที่มีความบกพร่องทางร่างกายหรือสุขภาพ          ยังต้องการการปรับสภาพ สิ่งแวดล้อมเพื่ออำนวยความสะดวกในการเคลื่อนไหว   เช่น    พื้นทางเดิน  ห้องนํ้า  ประตู  โต๊ะ และเก้าอี้  เป็นต้น
                    4. สื่อและอุปกรณ์พิเศษ   บุคคลที่มีความบกพร่องทางร่างกายหรือสุขภาพ มีข้อจำกัดในการเคลื่อนไหวส่วนต่างๆ ของร่างกาย  เช่น  แขน ขา นิ้ว มือ และลำตัว  ดังนั้นจึงต้องการสื่ออุปกรณ์ที่ช่วยในการหยิบจับ ใช้สิ่งของ  และขีดเขียน    อาทิ หนังสือที่มีแผ่นกระดาษหนาเป็นพิเศษ  เพื่อช่วยให้เปิดได้ง่าย ดินสอแท่งใหญ่  ช้อนด้ามยาว สวิทช์ที่เปิด - ปิด  โดยการใช้ฝ่ามือ เครื่องช่วยพูด (สำหรับคนพิการทางร่างกายที่ไม่สามารถสื่อสารได้ด้วยคำพูด) สายรัดมือ เป็นต้น
                    5. การช่วยเหลือ   คนพิการมีข้อจำกัดมาก      ยังจำเป็นต้องได้รับการช่วยเหลือในลักษณะต่างๆ อีกด้วย  เช่น ช่วยป้อนอาหาร  ช่วยเคลื่อนย้ายขึ้นหรือลงจากเก้าอี้ล้อ  ช่วยเข็น เก้าอี้ล้อคนพิการ และช่วยอุ้มขึ้นบันไดในอาคารที่ไม่มีทางลาดให้เก้าอี้ล้อ  เป็นต้น